Kafatası Kırıkları
Beynimizi çevreleyen kafatası, bebekken ön ve arka bıngıldak adı verilen boşluklar ve sütür adı verilen kemikler arası bağlantı çizgileri ile çok parçalı iken erişkin hayatta tamamı birbiri ile birleşen kemikler ile neredeyse (tek) yekpare bir kemik haline gelir. Ancak yaşlı bir insanda bile filmlerde bu bağlantı çizgileri zikzaklı çizgiler halinde görülebilir. Tam bir kenetlenme olduğundan baskı ya da çarpma ile herhangi bir esneme meydana gelmeyecek kadar kesin bir kaynama sağlanmıştır.
Kafatası çok sağlam bir yapıdır. Öyle ki içinde barındırdığı beyin ve beyincik dokusunu korumak gibi çok önemli bir görevi vardır. Ancak kafatası birçok kemik parçalarının birleşmesi ile oluşmuş olduğundan her bölümü aynı kalınlık veya dayanıklığa sahip değildir. Mesala, ön (frontal) ve arka (oksipital) alanlar çok kalın ve sert iken (yan arkalar)parietal nispeten daha incedir. Ancak yan şakak (temporal) bölgede ise kağıt kalınlığı kadar ince bir tabaka halindedir. Burası çok ince olmasına karşın üzerinde çiğneme kası olması sebebi ile korunmuş şekildedir.
Travma adı verilen düşme yada trafik kazası gibi şiddetli darbeler ile kafatası da zedelenebilir. Örneğin, keskin bir travma ile çizgi (linear) fraktür (kırık) oluşurken, künt travma ile travma şiddetli ise çökme kırıkları da oluşabilir.
Linear (çizgi) kırıklarında, kırığın kendisi önemli sayılmaz. Ancak temporal (şakak) bölgedeki bir kırıkta, kırık altında arteria meningea media denilen atardamarın veya dallarının oluşan bu kafatası kırığı ile kesilmesi sonucu beyin zarı üstü (epidural) kanamalar gelişebilir. Bu kanamalar, çok ölümcül sonuçlar doğurabilir.
Bebeklerde gelişen linear kırıklar sonrası, beyin zarının kırık kesisinden dışarı fıtıklaşması ile içi beyin omurilik suyu ile dolu leptomeningeal kistler oluşabilir. İzlenmesi ve tedavi edilmesi gereken bir durumdur.
Künt ve şiddetli travmalarda ise çökme (depresyon) kırıkları oluşabilir. Bu kırık tipinde sanki üzerine basılan pinpon topu gibi kafatası içeri doğru kırılarak çöker. Eğer kemik kalınlığından daha fazla bir çökme kırığı varsa acil cerrahi müdahale gerekebilir. Bebeklerde kemiklerin yumuşak olması sebebi ile çökme kırığı bazı el aletleri yardımı ile alttan yukarı doğru kaldırılarak tedavi edilebilirken, erişkinlerde kırık kemik kısmı etrafından sağlam kemik dokuları el aletleri ile temizlenerek kaldırılacak şekilde cerrahi tedavisi yapılabilir.
Her iki tip kırıklarda da kemiğin altında bulunan duramater denilen beyin zarı veya onun üzerinde yer alan atardamarlar zedelenebilir. Asıl ölümcül sonuçlara bu durumlar neden olur. Bu yüzden acil cerahi müdahale ile düzeltilmeleri durumunda hastalar yaşamlarına hiç birşey olmamış gibi devam edebilirler.